Jeśli występuje problem z nadużywaniem substancji psychoaktywnych, takich jak alkohol lub narkotyki i jednocześnie istnieją poważne kłopoty ze zdrowiem psychicznym, takie jak lęk, depresja, schizofrenia czy choroba afektywna dwubiegunowa, to określa się takie zjawisko współwystępującym zaburzeniem lub podwójnym rozpoznaniem. Radzenie sobie z nadużywaniem substancji nigdy nie jest łatwe, a może być jeszcze trudniejsze, kiedy zmagasz się również z problemami ze zdrowiem psychicznym. Chory mający jednak pełną świadomość tego stanu rzeczy ma wielką szansę osiągnąć sukces dzięki odpowiedniej terapii.
Liczne badania udowadniają, że osoby chore psychicznie częściej sięgają po alkohol i narkotyki niż osoby bez problemów psychicznych. Przeanalizowano dokładnie uzależnionych Australijczyków w ramach Narodowej Strategii Narkotykowej (NDSHS) w latach 2022–2023. W porównaniu z tymi bez zaburzeń, osoby chore psychicznie prawdopodobnie będą częściej piły alkohol w ryzykownych ilościach, może ich być 1,8 razy więcej wśród osób zażywających narkotyki i dwa razy więcej wśród ludzi, którzy palą codziennie papierosy.
Analiza przeprowadzona przez Journal of the American Medical Association jest jeszcze bardziej zastanawiająca. Okazuje się, że podatność na uzależnienia jest niezwykle duża wśród osób najbardziej cierpiących na różne zaburzenia. Około 50% chorych z bardzo poważnymi zaburzeniami psychicznymi cierpi jednocześnie z powodu nadużywania substancji psychoaktywnych. Poza tym, 37% osób nadużywających alkoholu i 53% osób nadużywających narkotyków ma zdiagnozowaną także jeszcze co najmniej jedną poważną chorobę psychiczną.
Co jest pierwsze? Uzależnienie czy choroba psychiczna?
Odpowiedź na to pytanie nie zawsze jest jednoznaczna. Nadużywanie substancji psychoaktywnych i zaburzenia zdrowia psychicznego, jak depresja, psychozy czy lęk, są ze sobą ściśle powiązane, chociaż jedno niekoniecznie wywołuje drugie. Nadużywanie narkotyków może wywoływać długotrwałe reakcje psychotyczne, z kolei picie alkoholu jest odpowiedzialne za nasilanie się nieprzyjemnych objawów depresji i lęku.
Alkohol i narkotyki są popularnie stosowane w błędnym działaniu polegającym na samodzielnym, niewłaściwym „leczeniu” objawów problemów ze zdrowiem psychicznym. Czyli ludzie mają tendencję do częstego nadużywania alkoholu lub narkotyków, żeby łagodzić objawy niezdiagnozowanego zaburzenia psychicznego, po to by radzić sobie z trudnymi emocjami lub chwilowo zmienić nastrój, w którym się akurat znajdują. Niestety, groźne próby „leczenia się” narkotykami lub alkoholem wywołuje po pewnym czasie poważne skutki uboczne. Jak się okazuje, używki na dłuższą metę na ogół tylko znacznie pogarszają objawy, które w pierwszym momencie zażycia pomogły złagodzić.
Bez wątpienia nadużywanie alkoholu i narkotyków może zwiększać ryzyko wystąpienia poważnych zaburzeń psychicznych. Pamiętajmy jednak, że problemy ze zdrowiem psychicznym są spowodowane złożoną współzależnością genetyki organizmu, środowiska, w którym żyjemy i wielu innych czynników. Trudno więc jednoznacznie stwierdzić, czy nadużywanie substancji psychoaktywnych bezpośrednio powoduje stan uzależnienia.
Właściwa pomoc w każdej sytuacji dla osób z podwójnym rozpoznaniem
Najważniejsze jest jednak to, że osoby ze współwystępującym zaburzeniem mogą liczyć na profesjonalne wsparcie medyczne i terapeutyczne w rozwiązywaniu swoich problemów. Właściwie wystawiona diagnoza nie jest żadnym wyrokiem! Rozpoznanie uzależnienia i jednocześnie właściwej dla chorego jednostki zaburzenia psychicznego ułatwia przygotowanie odpowiedniej oferty medycznej i terapeutycznej. Pomaga ściśle określić drogę, jaką chora psychicznie i jednocześnie uzależniona osoba powinna przejść wspólnie ze specjalistami medycznymi. W ten sposób uzyskujemy pełny wgląd w choroby, uczymy się od nowa sprawnie funkcjonować i cieszyć się życiem na trzeźwo i z remisją choroby psychiatrycznej.
Jeśli Ty albo osoba Ci bardzo bliska boryka się z trudnościami związanymi z uzależnieniem, zachęcam serdecznie do korzystania z terapii uzależnień w czasie spotkań na żywo. Terapia ułatwia powrót do ważnych ról społecznych, budować na nowo właściwe relacje oraz poczucie własnej wartości. Zapraszam do kontaktu!